جای خالی صنایع دستی در المان‌های شهری
رضا یوسفی رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کاشمر با بیان اینکه کاشمر دومین تولیدکننده فرش دستبافت خراسان رضوی است، گفت: متأسفانه صنایع دستی کاشمر در المان‌های شهری کمترین جایگاه را دارند و جایشان خالی است. فرش دستبافت کاشمر یکی از مهم‌ترین صنایع دستی محسوب می‌شود که از گذشته تاکنون در بازارهای داخلی و حتی جهانی از جایگاه قابل توجهی برخوردار بوده است.
وی از فرش به عنوان سرآمد رشته‌های صنایع دستی در کاشمر نام برد و اظهار کرد: متأسفانه علیرغم اهمیتی که این صنعت دارد اما هنوز نتوانسته جای خود را در فضای هویتی شهر کاشمر به دست آورد. در گذشته طیف وسیعی از مردم کاشمر در رشته‌های مختلف فرش فعالیت داشتند و هنوز هم این اتفاق دارد می‌افتد و کارگاه‌ها فعالیت دارند.
وی با بیان اینکه در سال ۱۳۹۴ فرش دستبافت کاشمر در فهرست سازمان تملک فکری دنیا به ثبت رسیده است، مطرح کرد: کاشمر بعد از مشهد دومین شهر تولیدکننده فرش دستبافت در خراسان رضوی است. در کل خراسان رضوی تاکنون فقط فرش دو شهرستان مشهد و کاشمر در فهرست سازمان تملک فکری دنیا به ثبت رسیده است، اکنون فرش کاشمر در کنار تولیدات کاشان، تبریز قرار دارد.
وی با اظهار تأسف از اینکه هنوز در کاشمر بازار فرش قابل توجهی نداریم، گفت: به رغم ارزشمند بودن این هنر هنوز میدانی به نام فرش در منطقه نام‌گذاری نشده است. هرچند فرش دستبافت کاشمر هنوز زنده است اما در هیچ کجای شهر نشانی از این هنر نیست، از نقش فرش باید در دیوارنگاره‌ها و بسیاری از اماکن عمومی دیگر استفاده شود.
وی اظهار کرد: اگر در برنامه ریزی‌های شهری ترکیب قرار دادن بازارهای فرش اتفاق بیفتد خود به یک جاذبه گردشگری تبدیل خواهد شد، حتی گردشگرانی که به کاشمر می‌آیند چون المان و تبلیغی در خصوص این صنعت نداریم نمی‌دانند که کاشمر شهر فرش است.
یوسفی با اشاره به اینکه فرش کاشمر نیاز به منطقه‌ای آزاد دارد، عنوان کرد: باید شرایطی را فراهم آورد تا کسی که در کشور می‌خواهد فرش تهیه کند کاشمر یکی از مهم‌ترین مقصدهایش باشد.
ضرورت راه‌اندازی دبیرخانه جشنواره فرش
وی با اظهار تأسف از اینکه در طرح‌های شهری نقش و جایگاه فرش به خوبی دیده نمی‌شود، گفت: متأسفانه حتی در خود اداره میراث فرهنگی کاشمر یک پوستر از فرش نداریم. یوسفی با تأکید بر راه‌اندازی دبیرخانه جشنواره فرش در کاشمر تأکید کرد و افزود: انتقال تصاویر بر رونق فرش دستبافت کاشمر تأثیر بسیار بسزایی دارد. و باید برای برگزاری جشنواره‌های مختلف فروش فرش در کاشمر تلاش نمود، این اقدام در جذب سرمایه‌گذاران حوزه فرش و دیگر گردشگران تاثیر بسزایی دارند.
یوسفی ادامه داد: شاید تحریم‌ها، مواد اولیه بی‌کیفیت، به‌روز نبودن بافنده‌ها، به روز نبودن کارگاه‌ها، گرانی مواد اولیه و… موجب شده باشد که فرش کاشمر نتواند خود را به خوبی مطرح کند.
وی با بیان اینکه فرش به عنوان یک عنصر اصلی در حوزه صنایع دستی در جهان شناخته شده است، گفت: باید در سطح شهر المان‌های مختلفی از فرش نصب شود. فرش کاشمر بهانه‌های بسیاری خوبی برای برند شدن دارد.
کاشمر در خصوص صنعت فرش در زمره شهرهای خلاق قرار دارد و هنوز حرف برای گفتن در سطح جهانی بسیار دارد، می‌شود این صنعت را نجات داد. نباید گذاشت با گرفتن فاصله، گسست و جدایی بین نسل درخشان گذشته و جدید این صنعت مهم وارد لایه‌های غبار گرفته فراموشی شود باید صنعت فرش دستبافت را پویا و زنده نگه داشت.
جای خالی رشته فرش در دانشگاه‌ها
وی با انتقاد از جای خالی رشته فرش دستبافت در دانشگاه‌های کاشمر افزود: هر چند تاکنون می‌توانستیم کارشناسان بسیاری در رشته فرش دستبافت تربیت کنیم ولی این کار صورت نگرفته است. با توجه به اینکه امسال برای اولین بار در تقویم به نام روز ملی فرش نام‌گذاری شد، می‌طلبد در حوزه رویدادی، جشنواره‌ها و… از هم اکنون به خصوص در حوزه مدیریت شهری به فکر باشیم.
وی بیان کرد: جای صنایع دستی کاشمر در سبد خانوار خالی است، در کاشمر بازارچه صنایع دستی نداریم و این به دغدغه جدی فعالان این حوزه تبدیل شده است. اگر بازارچه صنایع دستی را با کارگاه تلفیق کنیم بدون شک تأثیر بیشتری خواهد داشت، در کاشمر ۴ تا ۵ فروشگاه صنایع دستی داریم. راه‌اندازی بازارچه‌های صنایع دستی کوتاه مدت دردی دوا نمی‌کند، فروشنده در کنار کارگاه می‌خواهد فروش خود را هم داشته باشد، همان کارگاه خود یک جاذبه گردشگری است.
با وجود اینکه در حوزه صنایع دستی ۳۰ رشته داریم اما بر روی برخی رشته‌ها جهت احیا توان بیشتر گذاشته شده است. یوسفی احیای رشته‌های منسوخ شده را از اهداف پیش‌رو دانست و بیان کرد: بر روی رشته‌های منسوخ شده باید کارهای پژوهشی صورت گیرد. احیای یک رشته باید توجیه اقتصادی داشته باشد، امید داریم قدم‌های خوبی در اقتصاد صنایع دستی برداریم.
وی اظهار کرد: در شهرستان کاشمر ۸۰ درصد کسب و کارهای صنایع دستی مربوط به بانوان است، هم‌اکنون در شهرستان کاشمر ۸۰۰ نفر از بانوان در ۱۰۰ رشته صنایع‌دستی فعال هستند. با حمایت از دستسازههای صنایع‌دستی می‌توانیم در ترویج و معرفی فرهنگ و آیین‌ها موفق باشیم.
وی با اشاره به اینکه در راستای رونق صنایع دستی شهرستان ادارات در ارائه هدیه از محصولات صنایع دستی خود شهرستان استفاده کنند، گفت: در کاشمر رشته‌های تولیدات چرمی، فرت بافی، عروسک‌سازی، معرق‌کاری، رودوزی سنتی و سفالگری بیشترین فعالیت را دارند و در صدد احیای برخی رشته‌ها از جمله بافت گلیم، زیلو و پلاس، حصیر و گیوه هم در منطقه هستیم.
یوسفی گفت: کاشمر جزء شهرهایی است که فعالیت صنایع دستی در آن مدون شده و هنرمندان این عرصه شناسایی شده‌اند، خوشبختانه بسیاری از کالاهای صنایع دستی کاشمر به صورت مستقیم و غیر مستقیم به بازارهای خلیج‌فارس راه یافته است.
